(Dar S. Delanowskiego, Kraków 1979)

a2_089_2

(Dar S. Delanowskiego, Kraków 1975 r.)

a2_090_1

Kościół O.O. Dominikanów. (Dar W. Obuchowicza, Kraków 1986)

a2_091_1

Wizerunek Matki Boskiej Nieustającej Pomocy.

a2_096_1

Taką "Pamiątkę ofiary" zostawił o. Zosel w domach, w których dano mu pieniądze na budowę kościoła O.O. Jezuitów.

a2_096_2

Głównym dobrodziejem kościoła był hr. Wacław Baworowski z Kołtowa, więc też jego portret, jako fundatora, zawieszony w zakrystii nowej świątyni, a w ścianie prezbiterium, od strony epistoły umieszczono marmurową tablicę pamiątkową z łacińskim napisem i herbem Prus II z czerwonego marmuru u góry. (Reprodukcja portretu z Archiwum O.O. Jezuitów w Krakowie wykonana przez br. Alojzego Furczyka, 1978 r.)

a2_097_1

O. Antoni Reichenberg T.J. Urodzony w 1825 r. w Gorlicach. 1848 r. w armii gen. Dembowskiego w powstaniu węgierskim. 1855 artysta-malarz w Monachium, przyjaciel J. Matejki. W 1871 r. złożył śluby zakonne w Towarzystwie Jezusowym. W latach 1875-1903 przebywał w Tarnopolu. Kapelan szpitalny, więzienny, opiekun tarnopolskiej biedoty, której służył z zaparciem do ostatniej godziny swego życia. (Reprodukcja obrazu z Archiwum O.O. Jezuitów w Krakowie. Podarowana przez br. A. Furczyka, Kraków 1978 r.)

a2_098_1

Okolice kościoła jezuickiego na początku XX-go wieku. W prawym górnym rogu wielki młyn Galla. (Reprodukcja pocztówki z Archiwum O.O. Jezuitów, wykonana przez br. A. Furczyka, Kraków 1978)

a2_099_1

(Reprodukcja pocztówki z Archiwum O.O. Jezuitów, wykonana przez br. A. Furczyka, Kraków 1978)

a2_100_1

Kościół O.O. Jezuitów wedle planu Dionizego Krzyczkowskiego ze Lwowa, jest w stylu romańskim nowszym i wszystkie rzeźby romańskie, o trzech nawach i tyluż wejściach, z wieżą czteropiętrową na froncie i sygnaturką w środku dachu. Długi na 42 m, szeroki na 17 m. Dookoła plac dość obszerny dla odprawiania procesji. Od frontu widok otwarty na ul. ks. Piotra Skargi. Cały kościół przedstawia się pięknie od północnej strony, wjeżdżając koleją na dworzec tarnopolski. Emigracja z dominikańskiego klasztoru rozpoczęła się dnia 12 VIII 1901 r. (Dar J. Solarskiego 1982 r.)

a2_101_1

Z prawej strony kościoła widoczny nowy gmach kolegium. (Reprodukcja pocztówki z Archiwum O.O. Jezuitów w Krakowie, wykonana przez br. A. Furczyka, Kraków 1978 r.)

a2_102_1

Jeszcze jedna pocztówka z Archiwum jezuickiego w Krakowie. Wielce zasłużony dla Archiwum br. Alojzy Furczyk uporządkował z wielką starannością i profesjonalną pieczołowitością tarnopolskie ślady i dowody pracy jezuickiej na tarnopolskiej ziemi. (Reprodukcja zdjęcia z Archiwum O.O. Jezuitów w Krakowie 1978 r.)

a2_103_1

Wspaniały gmach Towarzystwa Szkoły Ludowej na lewo od kościoła świadczą o tym, że zdjęcie zostało zrobione po 1913 r., kiedy zbudowano pomieszczenie dla Seminarium Męskiego Nauczycielskiego, własności TSL. (reprodukcja pocztówki z Archiwum O.O. Jezuitów w Krakowie, wykonana przez br. A. Furczyka, 1978 r.)

a2_104_1

Widok na kościół jaśniejący bielą dopiero co ukończonej budowy, od strony Zarudzia. W panoramie miasta roztaczającej się z Zarudzia brak jest strzelistej wieży kościoła parafialnego. Widoczne jest stare zakończenie kopuły kościoła O.O. Dominikanów. Wszystko to lokuje datę zdjęcia w okresie między 1901 a 1903 r. (Reprodukcja fotografii z Archiwum O.O. Jezuitów w Krakowie, wykonana przez br. A. Furczyka, 1978 r.)

a2_105_1

Kościół O.O. Jezuitów na kartce z pozdrowieniami z galicyjskiego Tarnopola. (Reprodukcja kartki z Archiwum O.O. Jezuitów w Krakowie, wykonana przez br. A. Furczyka, 1978 r.)

a2_106_1

Śp. Antoni Reichenberg. (Reprodukcja fotografii z Archiwum O.O. Jezuitów w Krakowie. Dar br. A. Furczyka, Kraków 1978 r.)

a2_107_1

"... konfesjonały i ławki z dębowego drzewa, starannie wykonane przez br. Klimka. Drzwi zaś i ambona oraz dwie stalle w prezbiterium przez lwowskiego stolarza Kruka. Balaski żelazne pokryte czerwonym marmurem. Organ roboty Riegera z Karniewa na śląsku, na 18 registrów z pedałem za 3700 zł. W zakrystii dawne szafy roboty br. Greinera z 1835 r. Kościół wewnątrz malowany przez artystę Tabińskiego i pięknymi obrazami ozdobiony. Oświetlenie kościoła elektryczne. Trzy dzwony i sygnatura z fabryki bielskiej za 2000 zł. Ogólny kierunek robót zwierzono bratu Białobrzeskiemu. Roboty stolarskie i rzeźbiarskie prowadził br. Klimek, mularskie tarnopolski mularz Rusin, Korduba..." (Reprodukcja fotografii z Archiwum O.O. Jezuitów w Krakowie, wykonana przez br. A. Furczyka)

a2_108_1

Wnętrze kościoła także w stylu romańsko-barokowym. Na łuku głównym, dzielącym prezbiterium od nawy, duży obraz na płótnie w ramach Matki Boskiej Królowej Towarzystwa Jezusowego. Ołtarz główny, w którym statua Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny z Paryża za 400 zł sprowadzona. Sześć bocznych ołtarzy: z lewej strony św. Ignacy (kopia Rubensa), św. Stanisława. Przy nich umieszczone obrazy Najsłodszego Serca Jezusowego i Niepokalanego Serca Marii pędzla o Rinna. Dalej ołtarz Królowej Serca Jezusowego i zarazem Szkaplerznej. Z prawej zaś strony ołtarz św. Krzyża, który darowali w 1820 r. O.O. Dominikanie i Matki Boskiej Bolesnej o. Rinna. Szósty ołtarz bł. Andrzeja Boboli. (Reprodukcja fotografii z Archiwum O.O. Jezuitów w Krakowie, wykonana przez br. A. Furczyka)

a2_109_1

"... ołtarz główny, w którym statua Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Panny Marii..."
"... z Paryża za 400 złr. sprowadzona..." (Reprodukcja fotografii z Archiwum O.O. Jezuitów w Krakowie, wykonana przez br. A. Furczyka)

a2_110_1

"... ale najpiękniejszą ozdobą (nowego kościoła) była złota korona, wysadzona 58 kamieniami i perłami, wartości 780 złr., którą dnia 8-go grudnia 1902 r. po nieszporach i kazaniu o. Kurcza, statuę Niep.Pocz. NMP w głównym ołtarzu, rektor o. Jakubiński ukoronował..." (Dar br. A. Furczyka z Archiwum O.O. Jezuitów w Krakowie, 1978 r. )

a2_111_1

"... tarnopolskie panie "Dzieci Marii" z prezydentką Adrianną Kierską na czele, z klejnotów swych i grosza ufundowały..." (Dar br. A. Furczyka z Archiwum O.O. Jezuitów w Krakowie, 1978 r. )

a2_111_2

Ogród przy nowym kościele O.O. Jezuitów. (Reprodukcja zdjęcia z Archiwum O.O. Jezuitów w Krakowie. wykonane przez br. A. Furczyka, 1978 r.)

a2_112_1

Dom jezuicki. (Reprodukcja zdjęcia z Archiwum O.O. Jezuitów w Krakowie. wykonane przez br. Alojzego Furczyka, 1978 r.)

a2_112_2

Kościół jezuicki widziany z za parkanu od Alei Sienkiewicza w 1915 r. przez Tadeusza Kiszelkę. (Dar M. Kiszelkowej, Wrocław 1987 r.)

a2_113_1

Okupacja niemiecka - 1943 r. (Dar J. Kwiatkowskiego, Katowice 1985 r.)

a2_114_1

Kondukt pogrzebowy ks. proboszcza Cyryla Jahnera w dniu 4 IV 1902 r. wychodzący z ul. 3-go Maja. Nowy proboszcz ks. dr Bolesław Twardowski instalował się w dniu 17 V 1903 r. by już 7 IX 1904 r. zaprosić ks. metropolitę lwowskiego Józefa Bilczewskiego do poświęcenia kamienia węgielnego pod kościół parafialny. (Dar M. Maj - Smoluchowskiej, Kraków 1985 r.)

a2_118_1

Śp. Ks. Arcybiskup Józef Bilczewski. Reprodukcja z książki Stanisława Srokowskiego pt. "Jak lud polski wchodziła w Polskę".

a2_119_1

Fotografia przedstawia główny ołtarz w kościele dominikańskim. na tle wielkiego obrazu patrona kościoła dominikańskiego św. Wincentego z Ferrary, parafialny obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy, patronki przyszłego kościoła parafialnego, na który płynęły datki. (Dar H. Hałkowskiej-Bojan, Bytom 1983 r.)

a2_121_1

Pamiątka Poświęcenia Kościoła Matki Boskiej Nieustającej Pomocy.

a2_122_1

Kościół parafialny w Tarnopolu. Projekt prof. Talanowskiego. "Słowo Polskie" nr 324 z dnia 10 VIII 1903 r.: "Budowa kościoła parafialnego powierzona została prof. Talanowskiemu. Koszta szkieletu z oszkleniem i dwoma ołtarzami obliczona na 200-300 koron..." (Fot. Bochnak, 1925 r., dar M. Gołębiowskiego, Warszawa 1982 r.)

a2_125_1

Główny ołtarz. Poświęcony patronce kościoła NMP Nieustającej Pomocy. Obraz Jej przeniesiono w uroczystej procesji z kościoła Dominikanów w dniu 11 X 1908 r. Ten wystrój ołtarza był rozwiązaniem prowizorycznym, które miało służyć do chwili zbudowania ołtarza godnego kościoła parafialnego w Tarnopolu. I-sza wojna światowa z ogólnym zubożeniem przez nią spowodowanym, wydłużyła okres oczekiwania na 25 lat.

a2_126_1

Jeszcze kościół był w budowie, a już dyskutowano w mieście na temat wykorzystania jego strzelistej wieży do celów zgoła świeckich. W "Głosie Polskim" (nr 51 z dnia 9 XI 1907 r.) znalazł się ślad tej dyskusji, wiążącej ze sobą dwie miejskie wieże: "ratuszową" i tą nową "kościelną": "... budowa nowej wieży ratuszowej stała się tedy nader aktualną, a na nowe tory starał się ją wprowadzić sekretarz Rady Miejskiej p. Janusz Sadowski, który jeszcze dnia 21 V b. r. rzucił nadzwyczaj trafną myśl, by podjąć starania celem umieszczenia posterunku obserwacyjnego straży pożarnej na wieży nowobudującego się kościoła parafialnego. Wieża kościoła parafialnego ma wynosić 62 m. wysokości, a ostatnia balustrada na murze ma być umieszczona na wysokości 38 m. ponad poziomem. Będzie to zatem najwyższy punkt obserwacyjny w mieście. Obecnie toczą się rokowania między komitetem budowy kościoła, a magistratem..."

a2_127_1

W 1903 r. zjawił się w Tarnopolu nowy nauczyciel w Wyższej Szkole Realnej. Aleksander Solecki. Był zapalonym amatorem-fotografem. Chyba będzie to pierwsze zdjęcie nowego kościoła, jakie wogóle zostało zrealizowane. (Fot. Aleksander Solecki, 1908 r., dar J. Soleckiej-Górkiewicz, Kraków 1978 r.)

a2_128_1

Widok od ul. Ruskiej w kierunku ulicy Tarnowskiego.

a2_129_1

Kościół parafialny. (Dar J. Paszkowskiej, Warszawa 1984 r.)

a2_130_1

W 1911 r. kościół otrzymał piękny dar w postaci dwóch figur z marmuru, które stanęły na froncie kościoła. Figury te przedstawiają św. Jana Ewangelistę i św. Józefa, projektowane przez znanego rzeźbiarza lwowskiego, Wojtowicza. Piękny ten dar ofiarowany został przez śp. Wiktora i inż. Aleksandra Zacchich. (Dar H. Stolarz-Chałupkowej, Kraków 1985, ze zbiou T. Rudziewicza)

a2_131_1

Po wyparciu Rosjan z miasta w 1917 r. Donosił "Kurier Lwowski" dnia 7 VIII 1917 r." "... uszkodzone zostały dalej dwie piękne wieże kościoła parafialnego..., Pomieszczono na wieży parafialnej karabin maszynowy (rosyjski) nie długo na tym stanowisku pełnił służbę. Po kilku strzałach, które padły na dachy sąsiednich realności, obserwator wraz z karabinem czym prędzej z wieży musiał się cofnąć..." Na pocztówce widoczne skutki ostrzału dział pruskich, które uszkodziły wieżę.

a2_132_1

Fragment wieży kościelnej z balustradą, z za której strażak czuwał nad bezpieczeństwem przeciwpożarowym mieszkańców miasta. "Z tej wieży rozchodził się szeroko po mieście i okolicy głos dzwonów. A w sprawozdaniu dyrekcji Seminarium Nauczycielskiego za rok 1935/36 znalazłem notatkę kronikarską: Tradycyjnym zwyczajem uczniowie Dąbczak Stanisław, Krzemienieck8i Józef i Paraszczuk Włodzimierz grali z wieży kościoła parafialnego przez cały maj o godz. 6 rano i 6 wieczór pieśni do Matki Boskiej..." (Dar S. Delanowskiego, Kraków 1978 r.)

a2_133_1

Jeszcze za galicyjskich czasów...Wiosną 1918-go r. (Dar H. Stolarz-Chałupkowej, Kraków 1985, ze zbioru T. Rudziewicza)

a2_135_1

Kościół parafialny. W Polsce Niepodległej. (Fot. prof. A. Lenkiewicz)

a2_136_1

Zburzony (wysadzony w powietrze) przez Sowietów w 1954 r.

a2_137_1

Iluminacja kościoła parafialnego.

a2_138_1

"W niedzielę 24-go maja 1908 r. o godz. 12-tej odbędzie się na placu budowy kościoła parafialnego (w razie niepogody wewnątrz kościoła) poświęcenie krzyża na kopułę, sprawionego staraniem i ofiarnością Sodalicji Mariańskiej Pań i Panów..." ("Głos Polski", nr 21, 16 V 1908 r.). (Dar S. Delanowskiego, Kraków 1978 r.)

a2_139_1

Różne fragmenty kościoła widziane od ul. Mickiewicza. za kościołem widoczny drugi gmach urzędu wojewódzkiego w Tarnopolu.

a2_140_1

Wejście do bocznej nawy. (Dar W. Bauera, Kraków 1979)

a2_140_2

Z prawej, główna brama. (Dar J. Solarskiego, Warszawa 1982 r.)

a2_140_3

W różnych ujęciach, w różnych obiektywach...kościół parafialny w Tarnopolu. (Dar Z. Zaliwskiego, Warszawa 1982 r.)

a2_141_1

Kościół parafialny w Tarnopolu.

a2_141_2

Kościół parafialny w Tarnopolu.

a2_141_3

Kościół parafialny w Tarnopolu.

a2_141_4