|
Opracowania / Projekty \ Pomniki i tablice w Krakowie \ Straty szkolnictwa
|
|
1.
Tablica asystentów, wicepremiera Jana Stanisława Jankowskiego i generała Stanisława Rostworowskiego
al. Mickiewicza 21, Akademia Rolnicza, hall w gmachu głównym
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Materiał: odlew, brąz
Wymiary:
Data odsłonięcia: 1990
Inskrypcja: [Krzyż Virtuti Militari] Pamięci / asystentów Rolniczej Stacji Doświadczalnej w Mydlnikach 1911, 1912, 1913, 1915, 1917, 1918 / inż. Jana Stanisława Jankowskiego 1882 absolwenta studium rolniczego UJ / wicepremiera Rządu Rzeczypospolitej / na obczyźnie, delegata Rządu na Kraj 1943-1945 sądzonego w procesie 18-tu w Moskwie, zaginionego w sowieckim więzieniu / Gen. dr Stanisława Rostworowskiego / (1888-1944) Komendanta AK Kraków / zamordowanego przez Gestapo na ul. Pomorskiej // społeczność akademicka / w roku jubileuszowym 1990
Bibliografia: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 358;
|
DO GÓRY ID: 12680 A:
|
|
2.
Tablica członków PAU zamordowanych w obozach koncentracyjnych
ul. Sławkowska 17, gmach PAU i PAJ, hall na parterze
Wymiary: 102 cm x 67 cm
Materiał: granit strzegomski
Data odsłonięcia: 12 grudnia 1972
Inskrypcja: Pamięci Członków / i Pracowników / Polskiej / Akademii / Umiejętności / Którzy ponieśli / śmierć męczeńską / w obozach hitlerowskich [pod inskrypcją gałązka palmowa i drut kolczasty]
Bibliografia: Czapczyńska, Inwentaryzacja…, cz. III; „Dziennik Polski” 1972 nr 296; Gąsiorowski, Kuler, s. 178; kartoteki MHmK; Przewodnik, s. 360.
|
DO GÓRY ID: 12686 A:
|
|
3.
Tablica korporacji "Corolla"
ul. Św. Anny, kościół Św. Anny, prawa nawa, przy grobie św. Jana Kantego
Autor:
Inicjator: członkowie korporacji Corolla
Fundator: członkowie korporacji Corolla
Wymiary: 60 cm x 50 cm
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 17 października 1981
Inskrypcja: Pro Patria et Corolla // [z lewej strony znak korporacji] pamięci / filistrów korporacji / „Corolla” / zmarłych oraz / w II wojnie światowej / poległych i pomordowanych / Corolczycy // [w lewym dolnym rogu:] 17.10.1981
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 2; Przewodnik, s. 355.
|
DO GÓRY ID: 12701 A:
|
|
4.
Tablica korporacji „Lauda”
ul. Św. Anny, kościół Św. Anny, prawa nawa, przy grobie św. Jana Kantego
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 45 cm x 65 cm
Materiał: marmur
Inskrypcja: [z lewej strony krzyż i znak na tarczy, pod nim napis:] Patria Amicitiaque; [w prawym górnym rogu:] Braciom co po życia znoju / spoczywają już w spokoju / pod mogilnym żwirem ziemi / wieczny pokój, wieczna cześć! // pamięci poległych i pomordowanych / w służbie Ojczyzny oraz zmarłych / komilitonów polskiej korporacji akademickiej U.J. „Lauda” / przyjaciele – Laudańczycy // Kraków 1924 22/V 1984
|
DO GÓRY ID: 12700 A:
|
|
5.
Tablica ku czci profesorów Uniwersytetu Lwowskiego
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Materiał: marmur, herby metal patynowany
Data odsłonięcia: 4 lipca 1966
Inskrypcja: [u góry pośrodku herb UJ, herb UJK] Uniwersytet Jagielloński / Pomny związków z Uniwersytetem / Jana Kazimierza we Lwowie / Oddaje hołd pamięci profesorów / Uniwersytetu Jana Kazimierza / rozstrzelanych w lipcu 1941 roku / przez hitlerowców oraz innych / ofiar zbrodni i prześladowań / stalinowskich i hitlerowskich / w czasie II wojny światowej
Uwagi: 4 lipca 1941, tuż po wkroczeniu hitlerowców do Lwowa, ukraiński oddział SS „Nachtigall" wymordował profesorów lwowskiego Uniwersytetu im. Jana Kazimierza oraz ich rodziny. Zginęli wówczas: Cieszyński Antoni, Dobrzaniecki Władysław, Grek Jan (z żoną), Grzędzielski Jerzy, Hamerski Edward, Hilarowicz Henryk, Korowicz Henryk, Krukowski Włodzimierz, Longchamps de Beriér Roman (z 3 synami) Łomnicki Antoni Maczewski Stanisław Nowicki Witold (z synem) Ostrowski Tadeusz (z żoną) Piłat Stanisław Progulski Stanisław (z synem) Rencki Roman Sieradzki Włodzimierz Stożek Włodzimierz (z 2 synami) Vetulani Kazimierz Weigel Kasper (z synem) Witkiewicz Roman Na tablicy brak nazwiska zamordowanego wówczas Tadeusza Boya-Żeleńskiego.
Bibliografia: Lista strat kultury polskiej.
|
DO GÓRY ID: 12687 A:
6.
Tablica nauczycieli i uczniów Szkoły Przemysłowej
ul. Mickiewicza 5 (Humberta 2)
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 80 cm x 50 cm
Materiał: marmur
Inskrypcja: [motto:] Nie urodziliśmy się dla siebie / lecz dla Ojczyzny / Platon // Tablicę tę wmurowano z okazji / 160-lecia istnienia Szkoły / 50-tej rocznicy zakończenia / II wojny światowej / jako ślad pamięci / o nauczycielach / i uczniach / naszej szkoły / poległych w latach / 1939-1945 / 8.V.1995
|
DO GÓRY ID: 12698 A:
7.
Tablica nauczycieli i uczniów VI gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki
ul. Krzemionki, d. Szkoła Górnicza, hall na parterze
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 1992
Inskrypcja: ku wiecznej chwale / i pamięci / nauczycieli / i wychowanków / VI Gimnazjum / i Liceum / im. Tadeusza Kościuszki / którzy zginęli w wojnach / 1914-1921 i 1939-1945 / oraz / w więzieniach, egzekucjach / i ośrodkach masowej zagłady / w setną rocznicę / otwarcia szkoły 1892-1992 [w prawym dolnym rogu:]
|
DO GÓRY ID: 12696 A:
|
|
8.
Tablica pamięci Antoniego Hoborskiego
al. Mickiewicza, AGH, gmach A0
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Materiał:
Data odsłonięcia:
Inskrypcja: Antoni / Hoborski / 1879 / 1940 / pierwszy / rektor / uczelni / profesor / matematyki / wielki / przyjaciel / młodzieży // wychowankowie
Uwagi: Antoni Hoborski (1 kwietnia 1879 Tarnów — 9 lutego 1940 Sachsenhausen), doktor filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego, docent habilitowany matematyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, pierwszy rektor Akademii Górniczej, aresztowany w Sonderaktion Krakau, zesłany do obozu KZ Sachsenhausen-Oranienburg i tam zamordowany.
Bibliografia: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 361; T. Wroński, Kronika okupowanego Krakowa; Gąsiorowski, Kuler s. 230; karty MHmK; archiwum AGH
|
DO GÓRY ID: 12678 A:
|
|
9.
Tablica pamięci poległych absolwentów Szkoły Handlowej
ul. Straszewskiego 28, hall
autor:
inicjator:
fundator:
materiał: marmur
wymiary: 80 cm x 100 cm
data odsłonięcia:
Inskrypcja: W walce z hitlerowskim najeźdźcą / zginęli w latach 1939-45 / nas bracia / Adamek Antoni == Kisza Karol / Guzik Gostyński Antoni = Krautwald Zbigniew / Hammer Edward = Turek Jan / Wojtas Wilhelm // dla uczczenia pamięci kolegów-bojowników poległych / za wolność narodu tę tablicę ufundował Zjazd Koleżeński / absolwentów Akademii Handlowej z lat 1924-25 // Kraków 27.V.1950
Bibliografia: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 357; Kuler, Gąsiorowski,, s. 45
|
DO GÓRY ID: 12691 A:
10.
Tablica pamięci prof. Tadeusza Wroniewicza
ul. Straszewskiego 28, hall
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał:
Data odsłonięcia:
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 45; Przewodnik, s. 357
|
DO GÓRY ID: 12692 A:
11.
Tablica pamięci profesorów Akademii Handlowej i wychowanków Szkoły Handlowej
ul. Straszewskiego 28 (Kapucyńska 2)
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 80 cm x 100 cm
Materiał: kamień
Data odsłonięcia: 27 maja 1950
Inskrypcja: W roku jubileuszowym / 75-cio lecia / istnienia Uczelni / dla uczczenia pamięci profesorów i wychowanków, którzy w krwawych / latach niemieckiego najazdu 1939-1945 oddali swe życie / za wolność Ojczyzny ginąc na polach bitew, na miejscach straceń / w katowniach więzień i obozów śmierci // Zjazd koleżeński absolwentek i absolwentów b. Akademii / Handlowej Szkoły Ekonomiczno-Handlowej i Trzyletniej / Szkoły Handlowej / tablicę tę wmurował // Kraków 13-14 czerwiec 1959 r.
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 45
|
DO GÓRY ID: 12690 A:
12.
Tablica pamięci profesorów Akademii Handlowej
ul. Rakowicka, Akademia Ekonomiczna, hall, parter
Autor: oprac. prof. Zbigniew Żabiński
Inicjator: Kazimierz Gołdas
Fundator:
Wymiary:
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: koniec l. 70. XX w.
Inskrypcja: dnia 6 XI 1939 r. zostali podstępnie aresztowani / przez hitlerowców i wywiezieni do obozu / koncentracyjnego Oranienburg-Sachsenhausen / profesorowie Akademii Handlowej // prof. dr Arnold Bolland / prof. dr Zygmunt Sarna / prof. dr Walenty Winid / prof. dr Albin Żabiński / oraz profesorowie i wykładowcy wyższych uczelni krakowskich / którzy prowadzili wykłady w Akademii: lekt. Stefan Bednarski / lekt. Henri Bernard / prof. dr Tadeusz Dziurzyński / dr Vilim Frančić / prof. dr Adam Heydel / lekt. Stanisław Korbiel / prof. dr Tadeusz Kowalski / prof. dr Adam Krzyżanowski / prof. dr Jerzy Lande / prof. dr Paweł Łodziński / dr Stanisław Łukasik / prof. dr Zygmunt Mysłakowski / doc. dr Wiktor Ormicki / prof. dr Roman Prawocheński / prof. dr Stefan Schmidt / prof. dr Michał Siedlecki / prof. dr Jerzy Smoleński / lekt. Jan Stanisławski / prof. dr Tadeusz Ważewski // a także 160 innych profesorów i asystentów tych uczelni
Bibliografia: Czapczyńska, Inwentaryzacja…, cz. II
|
DO GÓRY ID: 12681 A:
13.
Tablica pamięci profesorów ASP
pl. Jana Matejki 13, Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki, obok wejścia do Galerii Pod Schodami
Projekt: Andrzej Zwolak, Wydział Rzeźby ASP im. Jana Matejki w Krakowie
Wykonanie: zakład kamieniarski „Dolman” Jana Siuty
Inicjator: Senat i społeczność Akademii Sztuk Pięknych i. Jana Matejki w Krakowie
Fundator: tablica została zaprojektowana i wykonana bezinteresownie
Wymiary: 75 cm x 65 cm
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 8 maja 2005
Inskrypcja: Pedagogom / Akademii Sztuk PiĘknych w Krakowie / Więzionym w hitlerowskich obozach / w 60-tą rocznicę / Zakończenia II wojny światowej / Xawery Dunikowski / Stefan Filipkiewicz / Jan Rubczak / Jonasz Stern / Tadeusz Stulgiński / Józef Wajda / Społeczność Akademii / 8 V 2005
: Xawery Dunikowski (1875 Kraków — 1964 Warszawa), rzeźbiarz, absolwent krakowskiej ASP, profesor rzeźby w Warszawskiej Szkole Sztuk Plastycznych (1904 — 1910), dziekan Wydziału Rzeźby w krakowskiej ASP (1903 —1922 i 1945 — 1955), w latach 1940 — 1945 więzień Auschwitz; Stefan Filipkiewicz (1879 Tarnów — 1944 Mauthausen), malarz, absolwent krakowskiej ASP, od 1913 prowadził kurs malarstwa dekoracyjnego w Szkole Przemysłowej w Krakowie, od 1930 wykładał w krakowskiej ASP, od 1936 profesor nadzwyczajny tej uczelni. W czasie II wojny światowej uczestniczył w ruchu oporu i działalności konspiracyjnej na Węgrzech; aresztowany przez Gestapo został osadzony w obozie koncentracyjnym Mauthausen; .Jan Rubczak (1884 Stanisławów —1942 Auschwitz), malarz i grafik, absolwent krakowskiej ASP, od 1924 pedagog w Wolnej Szkole Malarstwa i Rysunku Ludwiki Mehofferowej, asystent w katedrze grafiki ASP (1931-1932), członek Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”, współzałożyciel Cechu Artystów Plastyków „Jednoróg”, działacz krakowskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych; Jonasz Stern (1904 Kałusz k. Stanisławowa — 1988 Zakopane), malarz, absolwent i profesor krakowskiej ASP, podczas okupacji działał w konspiracji na terenie lwowskiego getta; zesłany do obozu w Bełżcu, zbiegł z transportu i wrócił do getta. W roku 1943 cudem uniknął zagłady: ominęła go kula plutonu egzekucyjnego. Członek Grupy Krakowskiej oraz Grupy Młodych Plastyków; Tadeusz Stulgiński (1910 Hapsal [Haapsal, obecnie Estonia] — 1994 Kraków), rzeźbiarz absolwent i pracownik Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, w ASP prowadził warsztat sztukatorski; uczestnik obrony Warszawy 1939 w szeregach Legii Akademickiej, żołnierz podziemia, łącznik i współtwórca radiostacji „Jota”, od czerwca 1942 do maja 1945 więzień Auschwitz, nast. Buchenwaldu i Sachsenhausen; Józef Wajda (1914 Baligród — 1989 Kraków), rzeźbiarz, absolwent Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie, kierownik Międzywydziałowego Zakładu Fotografii, więzień obozów Auschwitz i Reichenau (filia Gross Rosen)
Bibliografia: „Dziennik Polski” 1989, nr 254; K. Grodziska, Artium Decor, s. 215, 230; Indeks Artystów Polskich; „Dziennik Polski” 1994 nr 179; Księga Zmarłych Cmentarza Rakowickiego; Studenci i absolwenci ASP; teczki osobowe pracowników Akademii Sztuk Pięknych im. Jana Matejki w Krakowie; „Wiadomości ASP”, Kraków 2005, nr 32.
|
DO GÓRY ID: 12685 A:
14.
Tablica pamięci profesorów i pracowników Akademii Górniczej
al. Mickiewicza 30, AGH gmach A0
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Materiał: marmur, brąz
Wymiary: szerokość kompozycji 110 cm, płyty brązowej 67,5 cm
Data odsłonięcia: 4 października 1975; wmurowanie urny 5 listopada 1981.
Inskrypcja: PAMIĘCI/ PRACOWNIKÓW / AKADEMII GÓRNICZEJ/ KTÓRZY ZGINĘLI Z RĄK / OKUPANTA HITLEROWSKIEGO / ZA OJCZYZNĘ I NAUKĘ / 1939-1945 / REKTOR ANTONI HOBORSKI / REKTOR WŁADYSŁAW TAKLIŃSKI / DOKTORANT JERZY ANMüLLER / ASYSTENT BRONISŁAW BAŃSKI / ASYSTENT WŁODZIMIERZ GOSŁAWSKI / ASYSTENT TADEUSZ GRZEBIENIOWSKI / WOŹNY CZESŁAW GRZESZCZAK / ASYSTENT ZBIGNIEW HROBONI/ WYKŁADOWCA ANTONI MAYER/ ASYSTENT KAZIMIERZ PAZUR PORAYSKI / URZĘDNIK ŁUCJA ROLLECZEK / ASYSTENT MAREK SOBESKI / ASYSTENT TADEUSZ ZAPOROSŁY // REKTOR I PRACOWNICY/ AKADEMII GÓRNICZO-HUTNICZEJ. [data flankowana godłami Akademii: kilof skrzyżowany z młotem].
Uwagi: odlew brązowy na marmurowych płytach, nad nim urna z prochami)
Bibliografia: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 361; „Dziennik Polski” 1975 nr 219; A. Bolewski, H. Pierzchała, Martyrologia profesorów Akademii Górniczej w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych; T. Wroński, Kronika okupowanego Krakowa; Gąsiorowski, Kuler, s. 231
|
DO GÓRY ID: 12673 A:
|
|
15.
Tablica pamięci profesorów i studentów AR
al. Mickiewicza 21, Akademia Rolnicza
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 23 stycznia 1970
Inskrypcja: profesorom / asystentom / studentom // prześladowanym / pomordowanym / poległym w walce / z okupantem / hitlerowskim / w latach 1939-1945 // w hołdzie / Wyższa Szkoła Rolnicza / i Stow. Wych. / Stud. Roln. Uj-WSR / w 25-lecie PRL // 23 I 1970
|
DO GÓRY ID: 12679 A:
16.
Tablica pamięci profesorów i uczniów gimnazjum im. Bartłomieja Nowodworskiego
pl. Na Groblach 9, siedziba I Liceum Ogólnokształcącego, hall na parterze
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: marmur, obramowanie z jasnego piaskowca
Data odsłonięcia: 1 września 1969
Inskrypcja: [Część druga: 1939-1945] Hołd pamięci uczniów i wychowawców / Liceum im. B. Nowodworskiego / Poległych i pomordowanych / w kraju lub na obczyźnie / w walkach o niepodległość ojczyzny / w więzieniach i obozach koncentracyjnych / w latach II wojny światowej / w 30-tą rocznicę jej wybuchu / składają wychowawcy i młodzież // Kraków 1 września 1969
Uwagi: nad obramowaniem z piaskowca daty 1914 1920, między nimi krzyż.
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 76; kartoteki MHmK; Przewodnik, s. 358.
|
DO GÓRY ID: 12695 A:
17.
Tablica pamięci profesorów i uczniów gimnazjum św. Jacka
ul. Sienna 11-13, ściana od strony dziedzińca
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 60 cm x 100 cm
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 1967
Inskrypcja: w 110-tą rocznicę założenia / II Państwowego Gimnazjum im. św. Jacka w Krakowie / zjazd dawnych uczniów / składa hołd profesorom / i wychowankom, którzy / oddali swe życie za wolność i / sprawiedliwość społeczną / Kraków czerwiec 1967 r.
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s.171; Przewodnik, s. 359.
|
DO GÓRY ID: 12693 A:
|
|
18.
Tablica pamięci rektora Władysława Taklińskiego
al. Mickiewicza 30, AGH gmach A0
Autor:
Inicjator: Stowarzyszenie Wychowanków Akademii Górniczo-Hutniczej
Fundator:
Materiał: brąz
Wymiary:
Data odsłonięcia: 1993
Inskrypcja: Władysław / Takliński / 1875-1940 / profesor zwyczajny mechaniki / rektor Akademii Górniczej / w latach 1933-39 / aresztowany 6 XI 1939 r. / przez niemieckich okupantów / zamęczony 24.I.1940 r. / w obozie koncentracyjnym / w Sachsenhausen // Wychowankowie AGH 1993
Uwagi: Władysław Takliński (1875 — 21 stycznia 1940 Sachsenhausen), absolwent Wydziału Matematyczno-Fizycznego Uniwersytetu w Petersburgu, inżynier technolog Instytutu politechnicznego w Petersburgu, pułkownik Korpusu Inżynierów Okrętowych Rosji, asystent Instytutu Politechnicznego w Petersburgu, komandor Polskiej Marynarki Wojennej, wykładowca Morskiej Szkoły Oficerskiej w Toruniu, profesor zwyczajny mechaniki teoretycznej i wytrzymałości materiałów Akademii Górniczej, prorektor, następnie (od 1933) rektor Akademii Górniczej w Krakowie, odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Aresztowany w Sonderaktion Krakau, zamordowany w KZ Sachsenhausen.
Bibliografia: A. Bolewski, H. Pierzchała, Martyrologia profesorów…; Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 361; Czapczyńska, Inwentaryzacja…, cz. II
|
DO GÓRY ID: 12677 A:
|
|
19.
Tablica pamięci uczniów gimnazjum Witkowskiego
ul. Studencka 12, siedziba V Liceum Ogólnokształcącego
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 9 maja 1962
Inskrypcja: Wychowankowie d. VIII. Gimnazjum / im. A. Witkowskiego w Krakowie / zginęli za wolność Ojczyzny z rąk okupanta hitlerowskiego w latach 1939-1945 // [alfabetycznie w dwóch kolumnach; kolumna lewa:]: Angelus Zygmunt / Baraniuk Franciszek / Bialik Adam / Bochenek Jan / Bronner Jan / Bryniarski Henryk / Bukowiecki Grzegorz / Burtan Juliusz / Dadał Mieczysław / Danyluk Jan / Dębski Stefan / Drzewicki Stanisław / Fortuna Leszek / Fortuna Zbigniew / Gałązkiewicz Bronisł. / Gawęda Józef / Godek Aleksander / Gutreich Mariusz / Henisz Wincenty / Hojny Jakub / Karwat Jerzy / Kluska Aleksander / Knapik Mieczysław / Kolak Bolesław / Korosadowicz Włodzim. / [kolumna prawa:] Kubalski Stanisław / Kwieciński Zygmunt / Leśkiewicz Edward / Lubojemski Jan / Łukaszewicz Jerzy / Matuszewski Henryk / Możdżeń Jerzy / Murczyński Mieczysław / Neinberg Aleksander / Pineles Maksymilian / Reichert Jerzy / Rimler Jan / Schlang Erwin / Skrzypczyk Ireneusz / Skuciński Marian / Skwara Zygmunt / Smoluchowski Julian / Sochor August / Standee Jerzy / Stankiewicz Leon / Steinmassel Zygmunt / Strzelichowski Tadeusz / Sułkowski Tadeusz / Walaszczyk Jerzy / Welczer Roman // i wielu innych. Kraków / 9.V.1962 Cześć ich pamięci
Bibliografia: „Dziennik Polski” 1962 nr 110; Gąsiorowski, Kuler, s. 182; kartoteki MHmK; Przewodnik, s. 36.
|
DO GÓRY ID: 12694 A:
20.
Tablica pamięci w hołdzie profesorom wyższych uczelni Lwowa
ul. Łokietka 70, kościół p.w. św. Jadwigi Królowej, Panteon
Inicjator: Żołnierze AK Obszaru Lwowskiego
Fundator: Żołnierze AK Obszaru Lwowskiego
Wymiary:
Materiał: kamień
Data odsłonięcia: 7 września 2003
Inskrypcja: w hołdzie / profesorom wyższych uczelni Lwowa / zamordowanym wraz z rodzinami i / współmieszkańcami w dniach 4–26 VII 1941 / na Wzgórzach Wuleckich we / Lwowie przez hitlerowców / przy współudziale / nacjonalistów ukraińskich / Żołnierze AK / Obszaru Lwowskiego / 4 lipca: Antoni Cieszyński / Władysław Dobrzaniecki oraz TAdeusz Tapkowski i Eugeniusz Kostecki Jan / Grek z żoną Marią / Jerzy Grzędzielski / Edward Hamerski Henryk Hilarowicz / Włodzimierz Krukowski Roman / Longchamps de Berier I jego synowie / Bronisław, Zygmunt i Kazimierz Antoni / Łomnicki Stanisław Mączewski / Witold Nowicki z synem Jerzym / Tadeusz Ostrowski z żoną Jadwigą i szwagier / wnuczki ks. Władysław Komornicki oraz Katarzyna Demko / Maria Reymanowa / Stanisław Ruff, jego żona Anna i ich / syn Adam / Stanisław Pilat Stanisław Progulski / z synem Andrzejem Roman / Rencki Włodzimierz Sieradzki z przyjacielem Wolischem ADam / Sołowij z wnukiem Adamem Mięsowiczem / Włodzimierz Stożek i jego synowie eustachy i Emanuel Kazimierz / Vetulani Kasper Weigel z synem / Józefem Roman Witkiewicz / Tadeusz Boy-Żeleński / 12 lipca: Henryk Korowicz / Stanisław Ruziewicz / 26 lipca: Kazimierz Bartel
Bibliografia: „Biuletyn Informacyjny” ŚZŻAK, Kraków 2003, nr 10/155, s. 2 i n. „Biuletyn Informacyjny” ŚZŻAK, Kraków 1991, nr 7, s. 2-5 (o akcji); 2001, nr 8/127(o akcji);
|
DO GÓRY ID: 12689 A:
|
|
21.
Tablica poległych z Akademii Górniczej (ku czci absolwentów AG)
al. Mickiewicza, Akademia Górniczo-Hutnicza, gmach główny, hall, I półpiętro
Autor: Józef Galica
Inicjator: Stowarzyszenie Wychowanków AGH
Fundator: Stowarzyszenie Wychowanków AGH
Wymiary: szer. 147 cm
Materiał: brąz, cokół: kamień barwy ciemnoszarej (sjenit)
Data odsłonięcia: 1 września 1975
Inskrypcja: [centralnie u góry orzeł z emblematem AGH] nie było im dane z nami pracować / dla Ojczyzny / 1.IX. 1939 / 9.V.1945 [nazwiska] / poległym kolegom koledzy / Stowarzyszenie Wychowanków / AGH / 1. IX. 1975 / Józef Galica [pod tablicą podstawa na znicze]
Uwagi: nazwiska za Gąsiorowskim i Kulerem: Bałabuszyński Władysław, Banas Antoni, Bański Bronisław, Blok Mieczysław, Bobrowski Stanisław, Bolechowski-Grajdek Zbigniew, Chrobak Józef, Chrostek Zdzisław, Cuber Zygmunt, Czarnecki Czesław, Czermiński Włodzimierz, Czemiecki Marian, Dobrzański Tadeusz, Drath Tadeusz, Dzieżbicki-Starża Rościsław, Ekert Karol, Fiszer Jan, Fusek Józef, Gajdeczka Franciszek, Gajzler Witold Galantowicz Stefan, Gawroński Wiesław, Geringer Józef Kalasanty, Golec Aleksander, Gołębiowski Karol, Górka Stanisław, Górnik Brunon, Hayto Zdzisław, Harbich Władysław, Jacyna Wacław, Jachna Stefan, Jasiński Józef, Jaśkiewicz Roman, Jelonek Augustyn, Jędrzejowski Wiesław, Jura Bronisław, Kaczmarek Roman, Kałużny Bolesław, Kibler Romuald, Kłeczek Michał, Kłosowski Wacław, Kłyszewski Jerzy, Knauer Czesław, Korazewski Leopold, Kostecki Józef, Kowalik Leopold, Kozarski Mieczysław, Krasnodębski Henryk, Krasnodębski Mirosław, Krawczyk Mieczysław, Kruczek Adolf, Krzyżanowski Jerzy, Kucharzewski Adam, Kusajła Jan, Ladra Franciszek, Lamprecht Maksymilian, Lechowicz Bolesław, Leśniara Leopold, Łucki Władysław, Łuczak Janusz, Łętowski Czesław, Machalski Jan, Małota Zbigniew, Mayer Feliks, Mianowski Stanisław, Mitera Zygmunt, Moroniewicz Bolesław, Mróz Alojzy, Murczyński Mieczysław, Nowicki Bogumił, Okszaniecki Leszek, Omelian Edward, Orłowski Witold, Pasternak Władysław, Pazur-Porayski Kazimierz, Pelczar Mieczysław, Piątkowski Józef, Piestrak Kazimierz, Plewiński Aleksander, Popiel Tadeusz, Potyrała Franciszek, Poźniak Stanisław, Ramza Tadeusz, Rozbrój Władysław, Różycki Władysław, Rymarowicz Józef, Ryzka Franciszek, Sadowski Władysław, Serek Tadeusz, Spolski Tadeusz, Stankiewicz Zenon, Stobiecki Stanisław, Stoch Tadeusz, Stolarz Antoni, Strusiewicz Roman, Studencki Antoni, Szajnowski Władysław, Szumański Stanisław, Szutkowski Leonard, Szweda Karol, Świecki Stanisław, Tochowicz Zbigniew, Tomaszewicz Paweł, Tryuk Jan, Tuchołka Konstanty, Twardowski Jan, Wacławik Stanisław, Waśniowski Bolesław, Wątor Stanisław, Wicherkiewicz Kazimierz, Wielgus Jan, Wodzicki Andrzej, Wojewódzki Przemysław, Zachwieja Stefan, Zaleski Jan, Zarosły Tadeusz, Zborowski Józef, Ziarko Adam, Żak Adam, Żeleski Władysław, Żmigrodzki Alojzy, Żurowski Adam
Bibliografia: Inwentaryzacja…, cz. II; Gąsiorowski, Kuler, s. 232 i n.; kartoteki MHmK
|
DO GÓRY ID: 12676 A:
22.
Tablica profesorów i uczniów gimnazjum im. Króla Jana Sobieskiego
ul. Sobieskiego 9, siedziba II LO, hall na parterze
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: marmur
Data odsłonięcia: 1933, zmodernizowana 1958
Inskrypcja: [tarcza herbowa, w niej znak?]: Na wiekopomną chwałę nauczycieli / i uczniów gimnazjum im. króla Jana / Sobieskiego w Krakowie poległych w kraju / rodzinnym i na obczyźnie w walkach / o niepodległość ojczyzny // pamiątkową tablicę podczas uroczystego obchodu / 75-lecia szkoły wmurowali wychowawcy i wychowankowie / 1883 = = 1958
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 180; kartoteki MHmK.
|
DO GÓRY ID: 12697 A:
|
|
23.
Tablica upamiętniająca Bratnią Pomoc Studentów UJ i tajne nauczanie
ul. Podwale 2
Autor: Andrzej Małecki
Inicjator: Stowarzyszenie Ne Cedat Academia
Fundator: Stowarzyszenie Bratniak
Wymiary:
Materiał:
Data odsłonięcia: 27 września 2002
Inskrypcja: [znak Bratniej Pomocy] Podczas okupacji hitlerowskiej w tym budynku / miała siedzibę / Bratnia Pomoc Studentów / Uniwersytetu Jagiellońskiego / pod przywództwem / Józefa Trojanowskiego (1923-1946) / Bratniak współdziałał z władzami UJ / w organizacji konspiracyjnego nauczania. / Tutaj odbywały się pierwsze tajne komplety / polonistyczne (27.IV.1942) i prawnicze (16.X.1942). / Podziemne nauczanie uniwersyteckie objęło / ponad 1000 studentów wszystkich wydziałów UJ. / Jednym z nich był Karol Wojtyła, obecny Papież Jan Paweł II. / Tablice tę położono w dniu święta / Polskiego Państwa Podziemnego / dla uczczenia Profesorów i Studentów / Tajnego Uniwersytetu Jagiellońskiego / w 60-tą rocznicę wznowienia przez nich pracy / tworzącej zręby Niepodległości. / 27.IV.1942 == 27.IX.2002 / Ne Cedat Academia [litery majuskułą zaznaczone złotem]
|
DO GÓRY ID: 12699 A:
|
|
24.
Tablica upamiętniająca Mariana Gieszczykiewicza
ul. Czysta 18, Zakład Mikrobiologii AM UJ
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Materiał:
Data odsłonięcia: 6 listopada 1967
Inskrypcja: [portret w popiersiu] Sala wykładowa / imienia / doktora / Mariana Gieszczykiewicza / profesora Wydziału Lekarskiego / wybitnego bakteriologa polskiego // urodzony w Krakowie 23 V 1889 / zginął tragicznie w Oświęcimiu / z rąk okupanta hitlerowskiego / 31 VII 1942
Uwagi: Marian Tadeusz Ludwik Gieszczykiewicz (1899 Kraków — 1942 KL Auschwitz), kierownik Katedry Mikrobiologii UJ
Bibliografia: „Dziennik Polski” 1967 nr 264; Gąsiorowski, Kuler s. 13; Przewodnik, s. 356; kartoteki MHmK; W. Kurkiewicz, Za murami Monte.
|
DO GÓRY ID: 12672 A:
|
|
25.
Tablica upamiętniająca ofiary "Sonderaktion"
ul. Gołębia 24, Collegium Novum, I p., ściana klatki schodowej obok Auli
Autor: Zbigniew Wzorek
Inicjator: prof. Władysław Wolter
Fundator:
Materiał: brąz
Wymiary: 250 cm x 100 cm : (218 x 102)
Data odsłonięcia: 6 listopada 1964
Inskrypcja: [centralnie u góry herb UJ] Z tego gmachu dnia 6 listopada 1939 roku / zostali podstępnie zabrani i wywiezieni / do hitlerowskich obozów koncentracyjnych / w Sachsenhausen i Dachau profesorowie / docenci i asystenci Uniwersytetu Jagiel / lońskiego oraz Akademii Górniczej. Spośród / nich oddali swe życie za Polskę, / za Prawdę i za godność człowieka: Antoni Meyer, / Stanisław Estreicher, Stefan Bednarski, / Jerzy Smoleński, Tadeusz Grabowski, / Michał Siedlecki, Feliks Rogoziński, / Kazimierz Kostanecki, Adam Rożański, / Ignacy Chrzanowski, / Władysław Takliński, Antoni Hoborski, / Jan Nowak, Stefan Kołaczkowski, Antoni Wilk, / Jan Włodek, Leon Sternbach, / Franciszek Bossowski, / Wiktor Ormicki, Joachim / Metallmann / W innych obozach i na polu Chwały zginęli: / Józef Birkenmajer, Stefan / Krzemiński, / Stanisław Dobiński, Józef Dróżdż, / Stefan Pieńkowski, Zygmunt Szantroch / Kazimierz Ściesiński, Adam Heydel, / Bonawentura Podhorecki, Józef Siemieński, / Czesław Münnich, Józef Kowalczyk, / Julian Tyczka, Włodzimierz Ottmann, / Bronisław Jaroń, Dobiesław Doborzyński, / Bronisław Godziński, Marian Gieszczykiewicz, Stanisław Godek, Władysław Bobek, / Stefan Halawa, / Stefan Wodelski, Krzysztof Beres, / Jan Salamucha, Jan Reguła, Karol Piotrowicz, / Władysław Kowalski / Dla trwałego uczczenia ich pamięci tablicę tę położył Rektor i Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Uwagi: dnia 6 listopada 1939 aresztowano w gmachu Collegium Novum UJ 183 naukowców, profesorów i wykładowców krakowskich wyższych uczelni zebranych pod pretekstem wysłuchania wykładu dra Bruna Müllera, hitlerowskiego nadzorcy wyższych uczelni krakowskich, na temat stanowiska III Rzeszy w sprawach szkolnictwa wyższego. Aresztowanych zamknięto na Montelupich, a po kilku dniach wywieziono do Rzeszy, do obozów Sachsenhausen i Oranienburg. 16 aresztowanych zmarło.
Na tablicy zostali wymienieni: Bednarski Stefan, Bielski Zygmunt, Birkenmajer Józef, Bobek Władysław, Bolland Arnold, Bossowski Franciszek, Beres Krzysztof, Chrzanowski Ignacy, Dobiński Stanisław, Dobrzyński Dobiesław, Drożdż Józef, Estreicher Stanisław, Garbowski Tadeusz, Gieszczykiewicz Marian, Godek Stanisław, Godziński Bronisław, Halawa Stefan, Heydel Adam Zdzisław, Jaroń Bronisław, Kamykowski Ludwik, Kołaczkowski Stefan, Kostanecki Kazimierz, Kowalczyk Józef, Kowalski Władysław, Kozak Jan, Krzemiński Stefan, Łoziński Paweł, Münnich Czesław, Nowak Jan, Ottman Włodzimierz, Piech Kazimierz, Pińkowski Stefan, Piotrowicz Karol, Podhorecki Bonawentura, Reguła Jan, Rogoziński Feliks, Różański Adam, Salamucha Jan, Siedlecki Michał, Siemieński Józef, Smoleński Jerzy, Starzewski Maciej, Sternbach Leon, Szantroch Zygmunt, Szydłowski Tadeusz, Ścieński Kazimierz, Tuczka Julian, Wachholz Leon, Wilk Antoni, Windakiewicz Edward, Winid Walenty, Włodek Jan, Wodelski Stefan, Zawadzki Longin Tadeusz.
Bibliografia: A. Chwalba, Dzieje Krakowa. t. V, Kraków w latach 1939-1945; Encyklopedia Krakowa; Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 356; Kronika Krakowa, s. 340; Czapczyńska, Inwentaryzacja…, t. I; A. Bolewski, H. Pierzchała, Martyrologia profesorów Akademii Górniczej w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych; Gąsiorowski, Kuler, s. 26-34; „Dziennik Polski” 1947 nr 37, 39; S. Dąbrowa-Kostka, Trzy akcje specjalne, „Informator” SŻAK 2003, nr 3 (87); J. Zaborowski, S. Poznański, Sonderaktion Krakau; A.R. Małecki, Akademickie tablice męczeństwa, „Dziennik Polski” 1998 nr 257 z 2 listopada; T. Wroński, Kronika okupowanego Krakowa; (MWK) Dzień Pamięci, „Dziennik Polski”2003, nr 260 z 7 listopada 2003.
|
DO GÓRY ID: 12667 A:
26.
Tablica upamiętniająca poległych profesorów, docentów i asystentów UJ i AG, aresztowanych 6 XI 1939
ul. Gołębia 24, Collegium Novum, w sali Józefa Szujskiego
Autor:
Inicjator: prof. Władysław Wolter
Fundator:
Wymiary:
Materiał: kamień
Data odsłonięcia:
Inskrypcja: Za niepodległość ducha / za służbę nauce i narodowi / zdradą i gwałtem zabrał z tej Sali i uwięził okupant niemiecki profesorów, docentów i asystentów Uniwerstytetu Jagiellońskiego / w dniu 6 listopada 1939 r.
Uwagi: 6 listopada 1939 zostali aresztowani profesorowie, docenci i asystenci uczelni krakowskich — Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii Górniczej, Akademii Handlowej oraz Katolickiego Uniwersytetu w Lublinie (jedna osoba) i Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie (jedna osoba). Wśród aresztowanych znaleźli się także nauczyciele gimnazjalni, pracownicy administracyjni i techniczni UJ, pracownik Wydziału Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz kleryk z zakonu OO. Salwatorianów.
Nazwiska aresztowanych (por.: Gąsiorowski, Kuler, s. 26-34; A. Bolewski, H. Pierzchała, Martyrologia profesorów Akademii Górniczej w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych); w nawiasach daty zgonu profesorów zmarłych w obozach lub w wyniku złych warunków panujących w obozach:
Archutowski Józef; Banachiewicz Tadeusz; Batowski Henryk; Bednarski Stefan (zm. KL Sachsenhausen, 1 stycznia 1940); Bernard Henryk; Bielecki Adam; Bielski-Saryusz Zygmunt (zm. 12 kwietnia 1944); Biliński Tadeusz; Birkenmajer Aleksander; Bolewski Andrzej; Bolland Arnold, Kraków (zm. 5 września 1940); Borkowski Janusz; Bossowski Franciszek (zm. Kraków, 3 maja 1940); Brożek Mieczysław; Brzezicki Eugeniusz; Budryk Witold; Bulas Kazimierz; Bystrzonowski Antoni; Chodzicki Edward; Chromiński Edmund; Chrzanowski Ignacy (zm. KL Sachsenhausen, 19 stycznia 1940); Ciechanowski Stanisław; Czarnocki Stefan; Czopiwski-Feszczenko Iwan; Czyżewski Mikołaj; Dadak Józef; Dawidowski Roman; Dąbrowski Jan; Doborzyński Dobiesław; Dobrowolski Kazimierz; Dobrowolski Tadeusz; Drozdowski Jerzy; Dziewoński Karol; Dziurzyński Tadeusz; Estreicher Stanisław (zm. KL Sachsenhausen, 29 grudnia 1939); Estreicher Tadeusz; Frančić Vilim; Fudakowski Józef; Garbowski Tadeusz (zm. KL Sachsenhausen, 8 stycznia 1940); Gaweł Antoni; Gąsiorowski Stanisław; Glemma Tadeusz; Gołąb Józef; Gołąb Stanisław; Górski Franciszek; Grodziński Zygmunt; Gwiazdomorski Jan; Hajdukiewicz Lech; Hammer Seweryn; Hano Józef; Harajda Jan; Harassek Stefan; Hendzel Franciszek; Heydel Adam Zdzisław (zm. KL Auschwitz, 14 marca 1941); Hoborski Antoni (zm. KL Sachsenhausen, 9 lutego 1940); Hołda Józef; Hoyer Henryk; Jachimecki Zdzisław; Jakóbiec Juliusz; Janik Stanisław; Jaskólski Stanisław; Jeżewski Mieczysław; Kaczmarczyk Józef; Kamecki Julian; Kamieński Bogdan; Kamykowski Ludwik (zm. Kraków, 13 listopada 1944); Kleczkowski Adam; Kocwa Aleksander; Kołaczkowski Stefan (zm. Kraków, 17 lutego 1940); Komornicki Stefan; Konopczyński Władysław; Korbel Stanisław; Kostanecki Kazimierz (zm. KL Sachsenhausen, 11 stycznia 1940); Kostrzewski Józef; Kostyal-Gatty Marek; Kowalski Tadeusz; Kozak Jan (zm. Kraków, 11 lutego 1941); Krupkowski Aleksander; Kruszyński Tadeusz; Krzemieniecki Jan; Krzyżanowski Adam; Krzyżanowski Witold; Kutrzeba Stanisław; Lande Jerzy; Lehr-Spławiński Tadeusz; Leja Franciszek; Lepszy Kazimierz; Leszczycki Kazimierz; Leśnodorski Bogusław; Lewkowicz Ksawery; Listowski Anatol; Ludkiewicz Adam; Łoziński Paweł (zm. Kraków, 17 lutego 1942); Łukasik Stanisław; Majcher Józef; Majewicz Stanisław; Majewski Kazimierz; Malaga Stanisław; Małecki Mieczysław; Marchlewski Teodor; Maziarski Stanisław; Metallman Joachim (zm. KL Buchenwald); Meyer Antoni (zm. KL Sachsenhausen, 24 grudnia 1939); Michalski Konstanty; Michalski Marian; Mikucki Sylwiusz; Mikulski Franciszek; Mikulski Józef; Milewski Tadeusz; Miodoński Jan; Moszew Jan; Mysłakowski Zygmunt; Nitsch Kazimierz; Nodzyński Józef; Nowak Jan (zm. Kraków, 15 lutego 1940); Ormicki Wiktor (zm. KL Mauthausen, 17 września 1941); Oszacki Aleksander; Ottman Włodzimierz; Pazdro Kazimierz; Piech Kazimierz (zm. Kraków, 15 kwietnia 1944); Piekara Arkadiusz; Piętka Czesław; Pigoń Stanisław; Piotrowicz Ludwik; Piwarski Kazimierz; Prawocheński Roman; Przybyłkiewicz Zdzisław; Ręgorowicz Ludwik; Robel Jan; Rogoziński Feliks (zm. KL Sachsenhausen, 10 stycznia 1940); Różański Adam (zm. KL Sachsenhausen, 16 stycznia 1940); Salamucha Jan; Sarna Zygmunt; Sawicki-Stella Izydor; Schmidt Stefan; Semkowicz Władysław; Siedlecki Michał (zm. KL Sachsenhausen, 9 stycznia 1940); Sieppel Ludwik; Skimina Stanisław; Skowron Stanisław; Smoleński Jerzy (zm. KL Sachsenhausen, 5 stycznia 1940); Stanisławski Jan; Starachowicz Zygmunt; Starmach Karol; Staronka Wilhelm; Starzewski Maciej (zm. Kraków, 14 grudnia 1944); Sternbach Leon (zm. KL Sachsenhausen, 22 lutego 1940); Stępień Stanisław; Stępowski Bronisław; Stołyhwo Kazimierz; Studniarski Jan; Supniewski Janusz; Swaryczewski Antoni; Szczotka Stanisław; Szumowski Władysław; Szydłowski Tadeusz (zm. Kraków, 25 października 1942); Takliński Władysław (zm. KL Sachsenhausen, styczeń 1940); Tempka Tadeusz; Tochowicz Leon; Turski Stanisław; Urbańczyk Stanisław; Wachholz Leon (zm. Kraków, 1 grudnia 1942); Walter Franciszek; Ważewski Tadeusz; Wicher Władysław; Wilk Antoni (zm. Kraków, 17 lutego 1940); Wilkosz Witold (zm. Kraków, 31 marca 1941); Windakiewicz Edward (zm. Kraków, 12 lipca 1942); Winid Walenty (zm. KL Auschwitz); Włodek Jan (zm. Kraków, 19 lutego 1940); Wojtusiak Roman; Wolski Józef; Wolter Władysław; Zabłocki Jan; Zalewski Feliks; Zawadzki Longin Tadeusz (zm. Kraków, 15 grudnia 1944); Zechenter Adam; Zerndt Jan; Ziłynskyj Iwan; Zoll Fryderyk; Zubrzycki January; Żabiński Albin
Uwaga: wniosek o wmurowanie tablicy prof. Wolter złożył 6 listopada 1945 na zebraniu b. więźniów Sachsenhausen i Dachau, w rocznicę Sonderaktion Krakau
Bibliografia: A. Bolewski, H. Pierzchała, Martyrologia profesorów Akademii Górniczej w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych, s. 138-140; Gąsiorowski, Kuler, s. 26-34; Encyklopedia Krakowa, s. 912; A.R. Małecki, Akademickie tablice męczeństwa, „Dziennik Polski” 1998 nr 257 (16 530) z 2 listopada.
|
DO GÓRY ID: 12666 A:
|
|
27.
Tablica upamiętniająca pracowników AG, którzy zginęli z rąk okupanta, i wmurowanie prochów
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: tablica kamień, litery mosiądz
Data odsłonięcia:
Inskrypcja: prochy z obozu śmierci Sachsenhausen koło Berlina / gdzie zostali zamordowani przez hitlerowców / profesorowie Akademii Górniczej / aresztowani 6 listopada 1939 r. w „Sonderaktion Krakau” / w Krakowie / Antoni Hoborski / pierwszy rektor / Władysław Takliński / rektor w 1939 r. == Antoni Meyer / wykładowca / w XXX rocznicę aresztowania prochy pobrała delegacja AGH / a w XII rocznicę urnę z prochami wmurowano przy / tablicy pamiątkowej / AGH
Bibliografia: H. Pierzchała, Martyrologia profesorów Akademii Górniczej w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych, Kraków 1985; BIP AGH 134, listopad 2004
|
DO GÓRY ID: 12674 A:
28.
Tablica upamiętniająca profesora Arnolda Bollanda
ul. Rakowicka, Akademia Ekonomiczna
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 120 cm x 80 cm
Materiał: płyta: sjenit; popiersie: brąz
Data odsłonięcia: 1975
Inskrypcja: [płaskorzeźbione popiersie w ujęciu ¾] prof. dr / Arnold Bolland / 1881–1940 / współzałożyciel / i dyrektor pierwszego Studium Handlowego / pierwszy rektor / Akademii Handlowej / kierownik katedry / towaroznawstwa
Bibliografia: Czapczyńska, Inwentaryzacja…, cz. II; Gąsiorowski, Kuler, s. 144
|
DO GÓRY ID: 12682 A:
|
|
29.
Tablica upamiętniająca profesora Kazimierza Bartla
pl. Wszystkich Świętych 5, krużganki kościoła OO. Franciszkanów
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary:
Materiał: tablica kamień, popiersie brąz
Data odsłonięcia:
Inskrypcja: Kazimierz Bartel / ur. 3.III.1882 / prof. Politechniki Lwowskiej / premier Rządu R.P. / 1926– 1930. / Wierny syn Polski. / Zamordowany przez / Niemców we Lwowie / 26. VII. 1941.
Uwagi: Kazimierz Bartel (3 marca 1882 Lwów — 26 lipca 1941 Lwów), matematyk, profesor geometrii wykreślnej na Uniwersytecie Jana Kazimierza, polityk — szef kolejnictwa w Sztabie Generalnym Wojska Polskiego, minister kolei, poseł na Sejm z ramienia Polskiego Stronnictwa Ludowego „Wyzwolenie”, nast. Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem; trzykrotny premier, dwukrotnie wicepremier, minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego, senator Rzeczypospolitej, w latach 1939–1941 profesor Politechniki Lwowskiej, zamordowany przez ukraiński oddział SS „Nachtigall”.
Bibliografia: Gąsiorowski, Kuler, s. 212-213; Przewodnik, s. 360.
|
DO GÓRY ID: 12683 A:
30.
Tablica upamiętniająca profesorów ASP
pl. Jana Matejki 13, Akademia Sztuk Pięknych im. Jana Matejki, półpiętro głównej klatki schodowej
Autor projektu inskrypcji: Antoni Hajdecki
Nadzorcy projektu: Jerzy Bandura, Potempa
Inicjator: Senat Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Komitet Jubileuszu 150-lecia ASP
Fundator:
Wymiary: 100 cm x 80 cm
Materiał: marmur Zygmuntówka
Data odsłonięcia: 26 kwietnia 1969
Inskrypcja: Pedagogom / i studentom / prześladowanym / pomordowanym / poległym / w walce / z okupantem hitlerowskim / w latach 1939-45 w hołdzie / Akademia Sztuk Pięknych / w 150-lecie / swego istnienia / 1969
Uwagi: tablica została odsłonięta w ramach jubileuszu 150-lecia Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie
Bibliografia: Czapczyńska, Inwentaryzacja, cz. II; Gąsiorowski, Kuler, s. 71; Lista strat kultury polskiej; Protokół z zebrania Prezydium Komitetu Jubileuszu 150-lecia ASP w dniu 3.04.69 r., Protokół z zebrania Prezydium Komitetu Jubileuszu 150-lecia ASP w dniu 21.03.69 r.; Protokół z zebrania Prezydium Komitetu Jubileuszu 150-lecia ASP w dniu 28.03.69 r.; Przewodnik, s. 358.
|
DO GÓRY ID: 12684 A:
|
|
31.
Tablica upamiętniająca profesorów lwowskich
pl. Wszystkich Świętych 5, krużganki klasztoru OO. Franciszkanów
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 90 cm x 180 cm
Materiał: odlew brązowy
Data odsłonięcia: 4 lipca 1966
Inskrypcja: Pax eis et lux [symbol Uniwersytetu] in aeternum // 4 lipca we Lwowie zostali zamordowani przez hitlerowców / profesorowie lwowskich szkół wyższych // Antoni Cieszyński Władysław Dobrzaniecki Jan Grek z żoną / Jerzy Grzędzielski Edward Hamerski Henryk Hilarowicz / Henryk Korowicz / Włodzimierz Krukowski Roman Longchamps / de Berier z trzema synami Antoni Łomnicki Stanisław Mączewski Witold Nowicki z synem / Tadeusz Ostrowski z żoną Stanisław Pilat / Stanisław Progulski z synem Roman Rencki Włodzimierz / Sieradzki Włodzimierz Stożek z dwoma synami / Kazimierz Vetulani / Kasper Weigel z synem / Roman Witkiewicz // W 25 rocznicę tragicznej ich śmierci tablicę tę / ku ich czci wmurowali koledzy i uczniowie / [centralnie: orzeł w koronie, gałązki laurowe]
Uwagi: tablica upamiętnia profesorów lwowskiego Uniwersytetu im. Jana Kazimierza oraz członków ich rodzin, zamordowanych 4 lipca 1941 roku, tuż po wkroczeniu hitlerowców do Lwowa, przez ukraiński oddział SS „Nachtigall”. Na tablicy brak nazwiska zamordowanego wówczas Tadeusza Boya-Żeleńskiego. 3 lipca aresztowany został także prof. Kazimierz Bartel, którego rozstrzelano 26 lipca.
Bibliografia: „Biuletyn Informacyjny” ŚZŻAK 1991, nr 7, s. 2-5 (o akcji); 2001, nr 8/127(o akcji); Gąsiorowski, Kuler, s. 212-213; Lista strat kultury polskiej; Przewodnik, s. 360.
|
DO GÓRY ID: 12688 A:
32.
Tablica upamiętniająca Tadeusza Żeleńskiego „Boya”
ul. Karmelicka 6, fasada budynku administracyjnego Teatru „Bagatela”, parter, część wschodnia
Autor:
Inicjator: Stowarzyszenie Miłośników Teatru
Fundator:
Wymiary: 38 cm x 85 cm
Materiał: kamień barwy ciemnoszarej (sjenit)
Data odsłonięcia: 14 kwietnia1968
Inskrypcja: W TYM DOMU MIESZKAŁ / TADEUSZ ŻELEŃSKI / BOY / / ZNAKOMITY PISARZ, TŁUMACZ, KRYTYK TEATRALNY / ZASŁUŻONY DZIALACZ SPOŁECZNY ZAMORODOWANY / PRZEZ HITLEROWCÓW W 1941 ROKU WE LWOWIE
Uwagi: Tablica upamiętnia Tadeusza Żeleńskiego „Boya” (12 grudnia 1874 – 3 lipca 1941), lekarza, działacza społecznego, tłumacza, krytyka literackiego i teatralnego, publicystę, współtwórcę młodopolskiego kabaretu „Zielony Balonik”, członek PAL. Po wybuchu wojny wyjechał do Lwowa; w październiku 1939 przyjął propozycje okupacyjnych władz sowieckich i został kierownikiem katedry literatury francuskiej w Uniwersytecie im. Jana Kazimierza we Lwowie; współpracował także z czasopismami sowieckimi. Aresztowany wraz z żoną po wkroczeniu hitlerowców przez oddział SS Nachtigall nocą z 3 na 4 lipca 1942, został zamordowany tej samej nocy. Przez wielu uważany za kolaboranta, nie figuruje na wielu tablicach upamiętniających profesorów lwowskich, np. u OO. Franciszkanów. Na krakowskich Plantach nieopodal Wawelu stoi pomnik Tadeusza Żeleńskiego „Boya”.
Bibliografia: S. Otwinowski, Notes krakowski, Kraków 1975, s. 81
|
DO GÓRY ID: 12702 A:
|
|
33.
Tablica upamiętniająca tajne nauczanie i prof. Mieczysława Małeckiego
ul. Podwale 2, fasada kamienicy
Autor:
Inicjator: Stowarzyszenie Ne cedat Academia
Fundator: społeczność UJ
Wymiary:
Materiał: marmur
Inskrypcja: [herb UJ] w oficynie tego budynku, / w Krakowie przy ul. Podwale 2, w czasie okupacji hitlerowskiej / mieściło się biuro konspiracyjnego / Uniwersytetu Jagiellońskiego, którym kierował / prof. Mieczysław Małecki / (1903–1946) / Dla uczczenia pamięci / profesora i studentów / tajnego nauczania uniwersyteckiego / tablice tę położono / w 55. rocznicę / pierwszej powojennej inauguracji / roku akademickiego w Krakowie / 19 III 1945 = = 19 III 2000 / Ne cedat Academia
Uwagi: tablica została zamontowana na budynku, w którym po wojnie miał swą siedzibę Klub Wychowanków UJ.
Bibliografia: T. Bałuk-Ulewiczowa, Wyzwolić się z błędnego koła. Institut für Deutsche Ostarbeit w świetle dokumentów Armii Krajowej i materiałów zachowanych w Polsce, Kraków 2004; A.R. Małecki, 65. rocznica tajnego nauczania UJ, „Alma Mater”, 2004, nr ; Rożek, Przewodnik, s. 471
|
DO GÓRY ID: 12670 A:
|
|
34.
Tablica upamiętniająca tajne nauczanie
al. Mickiewicza 30, Akademia Górniczo-Hutnicza, gmach A0, hall, I półpiętro
Autor:
Inicjator:
Fundator:
Wymiary: 80 cm x 50 cm ??? 110 x 80
Materiał: tablica marmur, emblemat i litery na górnej płycie brąz; dekoracja geometryczna na górnej płycie stal
Data odsłonięcia: wrzesień 1995
Inskrypcja [tablica górna, w lewym dolnym i prawym górnym rogu symbol Polski Walczącej zaakcentowany krzyżującymi się liniami ]: by czas nie zaćmił i niepamięć [tablica dolna: w lewym górnym rogu orzeł w koronie, w prawym emblemat TONu] w hołdzie / nauczycielom akademickim / i pracownikom technicznym / tajnego nauczania / konspiracyjnej Akademii Górniczej / w Krakowie – którzy w latach / okupacji bronili polskiej nauki / i edukacji technicznej / cześć ich pamięci! // [wyrównane do prawej:] Rektor i Senat / Związek Nauczycielstwa Polskiego / Stowarzyszenie Wychowanków / Akademii Górniczo-Hutniczej / im. Stanisława Staszica w Krakowie [przez całą szerokość]: Kraków wrzesień 1995 rok w 65 rocznicę utworzenia tajnej organizacji nauczycielskiej //[centralnie znak AGH, książka i kaganek] [pod tablicą akt erekcyjny TON 1995]
Bibliografia: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walki i męczeństwa lata wojny 1939-1945, s. 361; Inwentaryzacja…, cz. II
|
DO GÓRY ID: 12675 A:
|
|
35.
Tablica upamiętniająca uczonych Instytutu Geografii UJ
ul. Grodzka 64, Instytut Geografii UJ, hall na parterze
Autor:
Inicjator:
Fundator: społeczność UJ
Wymiary: 130 cm x 75 cm ??? 75 x 130??
Materiał: kamień (piaskowiec?)
Data odsłonięcia: 1949
Inskrypcja [nazwiska wyróżnione czerwono]: pamięci dwóch uczonych / prof.dr [sic!] Jerzego Smoleńskiego / Dyrektora Instytutu Geograficznego U.J. [sic!] / w latach 1929-39 / i / doc.dr [sic!] Wiktora Ormickiego adJunkta [sic!] tegoż Instytutu w latach 1932-1939 // zamęczonych / w niemieckich obozach koncentracyjnych / w czasie wojny 1939-45
Bibliografia: Przewodnik, s. 356; Czapczyńska, Inwentaryzacja, cz. I; Gąsiorowski, Kuler, s. 36; „Dziennik Polski” 1949 nr 330; Akta Osobowe, Archiwum UJ; kartoteki MHmK; J. Zabrowski, S. Poznański, Sonderaktion Krakau
|
DO GÓRY ID: 12671 A:
36.
Tablica upamiętniająca uwięzienie w koszarach aresztowanych w Sonderaktion profesorów
ul. Wrocławska 82, koszary
Autor: Jan Małecki
Inicjator: Stowarzyszenie Ne Cedat Academia
Fundator: Rektor, Senat i społeczność Uniwersytetu Jagiellońskiego
Materiał:
Wymiary:
Data odsłonięcia: 6 listopada 1998
Inskrypcja: Pamięci Profesorów / Uniwersytetu Jagiellońskiego / Akademii Górniczej i Akademii Handlowej / Którzy w tych koszarach / 20 pułku 6 Dywizji Piechoty / od 7 do 9 listopada 1939 r., / w drodze do obozów koncentracyjnych / w Sachsenhausen i Dachau / byli więzieni przez hitlerowskiego okupanta / za służbę nauce i narodowi / 6 XI 1939 Ne Cedat Academia 6 XI 1998
Nota: Tablica upamiętnia najgorsze wydarzenie w dziejach krakowskich uczelni — uwięzienie, następnie wywiezienie do obozów koncentracyjnych profesorów UJ, AG i AH. Także macierzyste uczelnie upamiętniły ofiary tego dramatu.
Bibliografia: A.R. Małecki, Akademickie tablice męczeństwa, „Dziennik Polski” 1998 nr 257 z 2 listopada.
|
DO GÓRY ID: 12668 A:
37.
Tablica zamordowanych w Katyniu profesorów i wychowanków Uniwersytetu Jagiellońskiego
Collegium Novum, ul. Gołębia 26, I półpiętro klatki schodowej
Autor:
Inicjator:
Fundator: społeczność uniwersytetu Jagiellońskiego
Wymiary: 102 cm x 74 cm
Materiał: brąz
Data odsłonięcia: 17 września 1990
Inskrypcja: [motto]: Jesteśmy mimo wszystko / stróżami naszych braci / Niewiedza o zaginionych podważa realność świata... / Musimy zatem wiedzieć / policzyć dokładnie / zawołać po imieniu / opatrzyć na drogę… / Zb. Herbert // [płaskorzeźba] Pracownikom, absolwentom i wychowankom / Uniwersytetu Jagiellońskiego / ofiarom terroru sowieckiego / zamordowanym, zaginionym bez wieści / w latach 1939 1945; Kazimierz Władysław Dadej – Starobielsk / Jan Józef Fitzke – Katyń, Włodzimierz / Godłowski – Katyń, Stanisław Karasiński / Starobielsk, Janusz Libicki – Katyń / Stefan Kazimierz Pieńkowski – Katyń / Karol Piotrowicz – Starobielsk, Edward / Ralski – Starobielsk, Stefan Ryglicki – Sta / robielsk, Zygmunt Szantroch – Kozielsk / Kazimierz Sciesiński – Katyń, Aleksander / Slączka – Starobielsk, Marcin Zieliński – / Katyń, Tadeusz Nodzyński – Starobielsk. / Społeczność Uniwersytetu Jagiellońskiego / I Wydziału Lekarskiego AM
Uwagi: lista nie jest pełna; uzupełnienie za Małeckim: Józef Archutowski, Władysław Breitmeier, Otto Christoff, Antoni Daćkow, Atanazy Fic, Eugeniusz Habina, Jan Harajda, Jan Malewski, Edward Mańczak, Witold Klimkiewicz, Lesław Kwieciński, Hilary Lachs, Jan Linkau-Wilczyński, Lesław Lubaczewski, Czesław Matyniak, Edmund Mnich, Marian Morawski, Czesław Orwicz, Józef Przyborowski, Antoni Rachwał, Piotr Straszewski, Stanisław Trojanowski, Walenty Winid, Jerzy Wysocki, Tadeusz Żak.
Bibliografia: A. Bolewski, H. Pierzchała, Martyrologia profesorów Akademii Górniczej w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych; Czapczyńska, Inwentaryzacja, cz. I; Encyklopedia Krakowa, s. 127; Gąsiorowski, Kuler, s. 34; A.R. Małecki, Akademickie tablice męczeństwa, „Dziennik Polski” 1998 nr 257 z 2 listopada; Przewodnik, s. 356.
|
DO GÓRY ID: 12669 A:
|
|
|
|
